NASA’dan kötü haber: Bütçesini 6 milyar dolar aşarak planlarının 6 yıl gerisinde kaldı
NASA Genel Müfettişi tarafından yapılan yeni bir kontrole göre, NASA’nın astronotları Ay’a götürmek için tasarladığı Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketi bütçesini aştı ve yepyeni programının çok gerisinde kaldı.Ek olarak rapor, sorunlar çözülmezse tüm Artemis görevini potansiyel olarak tehlikeye atabilecek ek maliyet ve program artışları öngörüyor.
2022 yılına kadar SLS sistemine harcanan 23,8 milyar dolar dahil, NASA’nın Artemis Ay Programına yaptığı harcamanın 2025 yılına kadar 93 milyar dolara ulaşması bekleniyor.Rapor, bu ölçümün NASA’nın yepyeni iddialara ve altı yıldan fazla program gecikmesine göre 6 milyar dolarlık maliyet artışını temsil ettiğini belirtiyor.
İlk kez Kasım 2022’de fırlatılan SLS, hizmet dışı bırakılan Uzay Mekiklerinden kurtarılan 16 tanesi dahil fırlatma başına dört RS-25 motoru kullanır . Bu motorlar tükendiğinde NASA’nın Aerojet Rocketdyne tarafından üretilen yüzde 30 daha ucuz ve yüzde 11 daha güçlü olması bekleniyor. RS-25E motorlarına geçiş yapacak . Ayrıca Northrop Grumman tarafından tedarik edilen katı roket iticileri kullanılmaktadır.
İşler planlandığı gibi gitmedi
Yine de eski teknoloji, NASA’nın beklediği gibi bütçeye pek yardımcı olmuyor. Kontrol tarafından belirtildiği gibi ” Bu artışlar, Uzay Mekiği ve Takımyıldız Programlarından devralınan teknolojilerin kullanılmasının, SLS için yeni sistemler geliştirmeye kıyasla önemli maliyet ve program tasarrufları ile sonuçlanmasının beklendiği varsayımları gibi birbiriyle ilişkili sorunlardan kaynaklanmaktadır.”
Rapor ayrıca “ ancak yeni sistemleri eski bileşenlerle geliştirme, güncelleme ve entegre etmenin karmaşıklığının beklenenden çok daha fazla olduğu ortaya çıktı.” denir.
Örneğin, yardımcı motor sözleşmesini etkileyen kapsam ve maliyet artışlarıyla birlikte, 16 motor güçlendirmesinden yalnızca 5’i tamamlandı. Artemis’in duyurulmasından bu yana en büyük sorun olan bu ikinci bahis, programı beş yıl geciktirerek 2,5 milyar dolardan 4,4 milyar dolara yükseldi.
Genel Müfettiş ayrıca, tedarikçilerin sabit fiyatlı sözleşmeler yerine bütçelerini daha kolay şişirmelerine izin veren “artı-maliyet” sözleşmelerinin kullanılmasını da suçluyor. Rapor, diğerlerinin yanı sıra yaklaşan çalışmaların sabit fiyat sistemine kaydırılmasını ve satın alma hayal kırıklıklarının çözülmesini öneriyor. NASA yönetimi, raporda önerilen sekiz tavsiyenin hepsini kabul etti.
Artemis Ay görev projesi, 2020 yılına kadar Ay’a dönüş ve ardından Mars’a taşınma hedefiyle ilk olarak 2005 yılında başlatıldı. Constellation programına dayanıyordu . Bu projenin Obama yönetimi tarafından iptal edilmesi, büyük ölçüde programın Amerika Birleşik Devletleri genelinde istihdam garantisi vermesi nedeniyle yaygın eleştirilerle karşılandı.
Bununla birlikte, aynı yıl yürürlüğe giren 2010 tarihli NASA Yetkilendirme Yasası, SLS’nin inşasını zorunlu kıldı ve Constellation’daki mevcut teknolojinin, sözleşmelerin ve işgücünün yeniden kullanılmasını gerektirdi. Ayrıca özel uzay şirketleriyle ortaklıklar gerektiriyordu. Örneğin uzayX,astronotları Ay’a ve Mars’a taşıyabilen kendi Starship roket sistemini geliştirmek . Ancak Starship, ilk yörüngesel fırlatma görevinde patladı ve kendi kendini yok etme komutunda sorunlar ve sıkıntılar yaşadı. Yerel ekosistemlere verilen değerli hasaryakın gelecekte yeni bir test uçuşu gerçekleştiremeyebilir.
